Jak rozmawiać o emocjach z Dzieckiem
Pierwszy artykuł z cyklu „Dzieci i emocje”.
Lucyna Mierzejewska-Kargul, Wolontariuszka Akademii Przyszłości jest równocześnie autorką książki „Szeptaki”, w której znajduje się odpowiedź na pytanie: jak wytłumaczyć Dziecku emocje? Na podstawie tej książki zostały przygotowane warsztaty dla Podopiecznych Akademii Przyszłości, które poprowadziła sama autorka. Przebieg wydarzenia opisujemy poniżej. Z tekstu Wolontariuszki dowiecie się także, jak rozmawiać o emocjach z Dzieckiem i o tym, że złość ma kolor gradowej chmury, a smutek jest niebieski jak łza i wiele, wiele więcej.
Tak wspomina warsztaty ich twórczyni, Wolontariuszka Lucyna: W ramach wydarzenia wojewódzkiego Akademii Przyszłości, odbyło się spotkanie „Szeptaki na tropie emocji”. Wraz z moim mężem Konradem przywitaliśmy dwie grupy Dzieci ze śląskich szkół. Spotkania te miały na celu wzmocnić zdrową relację Dzieci z emocjami. Bazą do przygotowania warsztatów była bajka mojego autorstwa – „Szeptaki”.
Tekst Lucyny Mierzejewskiej-Kargul:
Bajka dla Dzieci o emocjach – Szeptaki
Bajka składa się z kilku części – główną stanowi opowieść o Malwince, która po bardzo trudnej dla siebie sytuacji rozstania z przyjaciółką, poznaje swojego przewodnika po świecie emocji – Szeptaka.
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości,
by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Ufunduj Indeks dla Dziecka z Akademii Przyszłości
i daj mu szansę na lepszą przyszłość.
W bajce wykorzystuję motyw nadania każdej emocji koloru, który będzie ją symbolizował. I tak smutek jest niebieski jak łzy, złość czarna jak gradowa chmura a radość żółta jak słońce. Na ostatnich stronach książki znajduje się krótki opis każdej emocji oraz zadania do wykonania. Można przeczytać wypowiedzi Dzieci, które dzielą się informacjami, jakie emocje czują w konkretnych sytuacjach. Do książki dołączone są też karty, które można wykorzystać na wiele sposobów. Od gry w memory, przez kalambury, po wykorzystanie ich na przykład jako pretekst do rozmowy o emocjach, jakich czuliśmy najwięcej w trakcie dnia. Wykorzystanie tych kart ogranicza tylko wyobraźnia.
Spotkanie Dzieci z Akademii – jak wytłumaczyć Dziecku emocje?
Podczas spotkania „Szeptaki na tropie emocji” wykorzystując między innymi karty emocji z książki, zapoznaliśmy Dzieci z podstawowymi emocjami:
- Pierwszym etapem było dopasowanie zdjęć ludzi do konkretnej emocji, którą właśnie przeżywają.
- Później przyszedł czas na emocjonalne kalambury, czyli odgadywanie emocji z mimiki naszych twarzy.
- W wersji utrudnionej odgadywaliśmy emocje wskazywane przez osobę tylko za pomocą oczu lub ust.
- W następnej zabawie zadaniem Dzieci było wybranie emocji, jaką czują podczas wymienianych przez nas sytuacji.
Na pamiątkę spotkania stworzyliśmy wspólnie z Dziećmi maskotkę „Szeptaka”, która będzie mogła przypominać im o naszym spotkaniu.
Emocje z różnych perspektyw
Zróżnicowane zadania pozwalają porozmawiać o emocjach z różnych perspektyw. Podczas takich zabaw Dzieci mogą zaobserwować, że nie każdy czuje te same emocje w tych samych sytuacjach. Co więcej, rzadko jest tak, że jedna sytuacja wywołuje w nas tylko jedną emocję. Na potwierdzenie zdobytych umiejętności Dzieci otrzymały dyplomy „Mistrz emocji” i mogły ruszyć w codzienność zaopatrzone w nową wiedzę. Oczywiście nie zabrakło momentu na wspólne dostrzeżenie swoich mocnych stron i zapisanie ich w formie sukcesów na specjalnych kartach Indeksu Sukcesów.
Dobre i złe emocje? Każda emocja to wskazówka
Jedną z przewodnich myśli „Szeptaków” jest to, że nie ma dobrych i złych emocji. Oczywiście nie wszystkie przyjmujemy z otwartymi rękami, chętniej witamy radość niż smutek. Nie można jednak zapomnieć, że każda emocja jest dla nas ważną wskazówką.
Smutek na przykład sygnalizuje stratę, żal za czymś, co było dla nas ważne. Złość może oznaczać, że zostały przekroczone nasze granice, a strach wskazuje na zagrożenie w naszym otoczeniu. Trudno wyobrazić sobie świat, w którym otaczają nas tylko przyjemne emocje. Dlatego zamiast żyć złudzeniami, że możemy nasze Dzieci czy Podopiecznych, Podopieczne ochronić przez trudnymi emocjami lepiej wyposażyć je w umiejętność radzenia sobie z nimi.
Jak pomóc Dziecku wyrażać i rozpoznawać emocje?
5 złotych zasad radzenia sobie z emocjami:
- Nazwij emocję – warto podczas czytania książek zadawać pytania o emocje bohaterów, wspólnie zastanowić się, co czują podczas kolejnych przygód; pomocne będą pytania o to, co Dziecko czuje podczas konkretnych sytuacji (można np. skorzystać z kart emocji i wykładać je, odpowiadając na kolejne pytania „co czujesz, kiedy…”). Nie bój się pytać Dziecko, czy dobrze widzisz, jaką emocję teraz przeżywa. Takie pytania i zwracanie uwagi na emocje pomoże wam skalibrować wachlarz dostępnych emocji.
- Wyraź emocje – zachęć Dziecko do zdrowego wyrażania emocji. Przydatne mogą się okazać dzienniki emocji, rysowanie, wyrażanie się przez taniec czy sztukę. Warto wykorzystać mocne strony Dziecka i na nich oprzeć sposób wyrażania emocji.
- Znajdź zdrowe sposoby reagowania na emocje – wspólnie z Dzieckiem możesz szukać najlepszych dla niego sposobów reagowania na trudne emocje. Pokaż i przećwicz z Dzieckiem takie sposoby jak głębokie oddychanie, odliczanie, wytupanie złości, wykrzyczenie w poduszkę. Ważne, żeby powiedzieć o tym, że reagowanie na emocje nie może nikogo krzywdzić.
- Rozwijaj umiejętność samo regulowania emocji – pamiętaj o tym, że używanie zdań jak „nie ma co płakać”, „nic się nie stało” czy „chłopaki nie płaczą” nie pomaga Dziecku w nauce regulowania swoich emocji. Twoim zadaniem nie jest stłumienie emocji Dziecka, tylko danie przestrzeni do jej przeżycia. Użyj takich zdań jak: „widzę, że jest Ci smutno, bo zepsuła się twoja zabawka, czy mogę Ci jakoś pomóc?”, zamiast „nie płacz już, jutro kupimy nową zabawkę”.
- Naucz Dziecko empatii – pokaż Dziecku, jak jego zachowania wpływają na innych ludzi. Wykorzystaj książki, bajki, codzienne sytuacje do rozważań na temat tego, co czują inni. Pomóż zrozumieć Dziecku perspektywę innych osób. Empatia może pomóc Dzieciom lepiej radzić sobie z konfliktami i budować zdrowe relacje z innymi.
Pamiętaj o tym, że metody reagowania na emocje najlepiej wypracować na neutralnym gruncie. Podczas ataku złości czy strachu jest już na to zdecydowanie za późno. Kiedy emocje biorą górę nie ma szans na to, żeby wtedy zastanawiać się, co może pomóc. Jest za to duża szansa, że jeśli nauczysz Dziecko, jak radzić sobie z emocjami w trakcie różnorodnych gier, zabaw i rozmów w chwili wzburzonych emocji będzie potrafiło sięgnąć do tych zasobów.
W kolejnych artykułach poruszymy temat zaznajamiania Dzieci z wybranymi emocjami. Jeżeli zainteresował Cię temat emocji i chcesz lepiej poznać „Szeptaki” zapraszam na IG @szeptakowo
Lucyna Mierzejewska-Kargul
– z wykształcenia pedagog zdrowia i oligofrenopedagog. Zawodowo zajmuje się rekrutacją, z pasji pisaniem bajek i szydełkowaniem. Mieszanka wybuchowa? Nie – połączenie idealne. O mikroekspresjach usłyszała na szkoleniu z zakresu rekrutacji, o podstawowych emocjach opowiada podczas szkolenia z komunikacji, a grupa docelowa tej opowieści była oczywista z uwagi na wykształcenie. Podczas długiego procesu rozwoju osobistego nie raz przekonała się o tym, że o emocjach mówimy za mało. Napisała „Szeptaki” aby to zmienić. Od 2023 roku Wolontariuszka Akademii Przyszłości. Niedługo zostanie wydana jej druga bajka „Kruczym oczkiem”.
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości,
by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Ufunduj Indeks dla Dziecka z Akademii Przyszłości
i daj mu szansę na lepszą przyszłość.
To również Cię zainteresuje:
