Nadpobudliwość psychoruchowa – jak pracować z Dzieckiem z ADHD?

---

Trudno znaleźć placówkę, w której nie ma Dzieci z nadpobudliwością. Pracują z nimi przede wszystkim Nauczyciele, a w szkołach zgłoszonych do Akademii Przyszłości również Wolontariusze i Wolontariuszki. W poprzedniej edycji programu Akademii było 60% Dzieci, które miały trudności z koncentracją uwagi na lekcjach. ADHD – objawy, nadpobudliwość psychoruchowa u Dzieci, te tematy są coraz popularniejsze. „Postępowanie z Dzieckiem z nadpobudliwością wymaga pokładów cierpliwości” – pisze w poniższym tekście Wolontariuszka Akademii, która spotykała się z pełnym energii Podopiecznym – „Kluczem do ich wydobycia jest zrozumienie, że Dziecko nie zachowuje się w ten sposób celowo”. Poniżej Dominika opisuje, jakie metody pracy stosowała, żeby jej Podopieczny, jak najwięcej skorzystał ze spotkań w ramach Akademii Przyszłości. 

Czy rzeczywiście określenie „nadpobudliwe Dziecko” jest najlepsze?

W wyszukiwarkach internetowych aż roi się od wpisywanych fraz typu: „nadpobudliwe Dziecko”, „jak wyciszyć nadpobudliwe Dziecko”, „jak wyciszyć Dziecko nerwowe”, „ćwiczenia wyciszające dla Dzieci nadpobudliwych”. Tymczasem taki sposób pisania/mówienia czy postrzegania, czyli „osoba plus cecha” doprowadza nas do pułapki myślowej”. Redukujemy Dziecko do jednej cechy – nadpobudliwe, a przecież człowiek, to zbiór wielu składowych. Należy o drugim człowieku mówić z szacunkiem: Dziecko z nadpobudliwością albo Dziecko przejawiające zachowania nadpobudliwe, Dziecko z objawami nadmiernej aktywności.  

Nadpobudliwość psychoruchowa u Dzieci, jak planować angażujące zajęcia – odpowiada Wolontariuszka Akademii Przyszłości

• Planuj zajęcia czy rozmowy/spędzanie wolnego czasu z Dzieckiem tak, żeby był w nich stały element – w Akademii jest to wpisywanie małych osiągnięć do Indeksu Sukcesów. 
• Podążaj za energią Dziecka – jeśli chce chodzić, przemierzajcie nowe przestrzenie.  
• Zwróć uwagę na małą motorykę (zespół wszelkich czynności, które są wykonywane przy pomocy rąk) – jest szczególnie ważna u Dzieci z nadpobudliwością. 

Postępowanie z Dzieckiem z nadpobudliwością wymaga pokładów cierpliwości. Kluczem do ich wydobycia jest zrozumienie, że Dziecko nie zachowuje się w ten sposób celowo. Przerywanie nie jest więc wymierzone bezpośrednio w osobę prowadzącą zajęcia albo w pozostałych uczniów. Stała potrzeba Dziecka do bycia w ruchu oraz trudności z koncentracją będą szczególnie trudne na początku jego ścieżki edukacyjnej, kiedy dopiero zaczyna się uczyć większej kontroli nad swoim zachowaniem.  

Jak wyciszyć Dziecko nadpobudliwe? A raczej – Dziecko z nadpobudliwością?

Jest wiele sposobów, które prowadzący Nauczyciel czy Wolontariusz może wykorzystać, żeby pomóc Dziecku w koncentracji uwagi.  

Planuj zajęcia tak, żeby był w nich stały element

Jednym z nich jest planowanie każdych zajęć tak, aby występowały w nich stałe elementy. Dzięki rutynie, Dziecko będzie uczyło się planować swoją pracę. Nie będzie też zaskoczone tym, co chcemy od niego uzyskać.  

W Akademii Przyszłości elementem cotygodniowej rutyny jest Indeks Sukcesów, do którego wspólnie wpisujemy sukces Podopiecznego. Poza docenianiem wysiłku, staramy się przez to nauczyć Dziecko regularności, co szczególnie służy tym, mierzącym się z ADHD.  

Kiedy poznałam mojego Podopiecznego wraz z całą jego energią, to wiedziałam, że nasze spotkania nie będą atrakcyjne dla niego, jeżeli będziemy spokojnie siedzieć przy stoliku. Często zdarzało nam się więc chodzić po szkolnej bibliotece albo wycinać wspólnie elementy gier.  

Pracuj nad małą motoryką Dziecka

Na jednych z zajęć, które poświęcone były wierszowi o przyjaźni, mój 9-letni Podopieczny miał za zadanie narysować to, co usłyszał podczas jego czytania. Wymagało to od niego zaangażowania dłoni, którymi ćwiczył małą motorykę, a także wyobraźni, dzięki czemu się nie znudził.  

Praca nad małą motoryką jest szczególnie ważna u Dzieci z nadpobudliwością, ponieważ łatwo się niecierpliwią. A to może prowadzić do przedkładania szybkości nad staranność i słabszego wyćwiczenia dłoni niż u ich rówieśników.  

Trzymaj się tematu

Pomagać w pracy z Podopiecznym będzie również konsekwentne trzymanie się tematu przez prowadzącego. I absolutnie nie chodzi mi tutaj o odebranie Dziecku możliwości spontanicznego wypowiedzenia się, czy zejścia na inny temat. Wiemy, że celem zajęć jest skierowanie Dziecka w dobrą stronę, chociaż czasami okazuje się to problematyczne. Jednak doprowadzenie mądrze zaplanowanych wątków do końca, przyniesie satysfakcję każdej ze stron. 

Nadpobudliwość psychoruchowa, ADHD – objawy

Gdy Dziecko wbrew oczekiwaniom nie potrafi wysiedzieć w jednym miejscu, czuje nieustanną potrzebę ruchu albo manipulowania przedmiotami, które ma w zasięgu rąk. Do tego szybko nudzi się wykonywanymi czynnościami, jest niecierpliwe, gadatliwe i intensywnie eksploruje świat. Jeżeli takie zachowanie nie jest przejściowe, lecz permanentne, to może wskazywać ono, że Dziecko doświadcza zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, nazywanego w skrócie ADHD. Wszystkie osoby z tym zaburzeniem mogą zmagać się z problemami utrzymania uwagi, kontrolą impulsywności oraz nadmierną ruchliwością. Należy pamiętać, że objawy mogą być niewspółmierne do wieku i poziomu rozwoju Dziecka. Ich nasilenie nie jest stałe, zmienia się w zależności od sytuacji.  

Kończąc, zastanawiam się, czy Dziecko z nadpobudliwością, przy wszystkich swoich objawach może być “grzeczne”? W podstawowym rozumieniu tego słowa pewnie nie. Ale jeżeli spojrzeć na to z innej strony, to proszenie go o to, może być nieudaną próbą odebrania mu wyjątkowego charakteru. Warto docenić jego energiczność, ciekawość świata, a przy tym chwalić każdy najmniejszy wysiłek, który wykonuje, pracując nad sobą. Postawienie zalet nad wadami, będzie tak samo dobre, jak postawienie indywidualnego charakteru nad “grzeczność”, o której można jeszcze dużo dyskutować.  

Jak możesz pomóc Dzieciom z Akademii Przyszłości?

To również Cię zainteresuje:

• Być albo nie być wolontariuszem?
• Aga Rogala, terapeutka Rodziców, pyta: Masz czas budować pewność siebie Dziecka?
• Zdrowie psychiczne Dzieci i Młodzieży