Jak przełamywać nieśmiałość u Dziecka?
Październik to w Akademii Przyszłości miesiąc wyjątkowy. To właśnie w październiku w całej Polsce, w każdym mieście wojewódzkim organizowane są Inauguracje, czyli oficjalne rozpoczęcie kolejnej edycji Akademii Przyszłości. Dla wielu Dzieci to moment bardzo ważny, bo rozpoczyna się ich przygoda w Akademii, a co za tym idzie, to początek ich drogi ku zmianie – zmianie myślenia o sobie. To początek budowania relacji z Wolontariuszem lub Wolontariuszką, której celem jest nauka dostrzegania swoich mocnych stron, sukcesów, wzrost pewności siebie i poczucia własnej wartości. Jednocześnie dla Wolontariuszy i Wolontariuszek to również moment, w którym często pojawia się pytanie: „jak taką relację zacząć budować, szczególnie – z Dzieckiem nieśmiałym?” Choć na budowanie relacji z drugim człowiekiem nigdy nie ma jednego drogowskazu, postaramy się ten temat trochę przybliżyć.
Nieśmiałość u Dzieci przejawia się poczuciem dyskomfortu w sytuacjach społecznych. Wywołuje to napięcie, skrępowanie i w zależności od tego, jak duży jest to dyskomfort, przekłada się to na zahamowanie zachowań Dziecka, gdy znajduje się ono w obecności innych ludzi, szczególnie, gdy jest obiektem ich uwagi. Dla Dzieci bycie obiektem zainteresowań drugiej osoby, w tym również dorosłych, kojarzy się bardzo mocno z byciem oceninym, co potęguje chęć wycofania się z danej aktywności czy też po prostu unikania jej.
Bycie nieśmiałym nie jest „złe”, ale sprawia, że tym, którzy tej nieśmiałości doświadczają jest po prostu trudniej. Trudność ta jest szczególnie widoczna w przypadku przebywania w grupie rówieśniczej, sytuacjach związanych z ekspozycą społeczną (odpowiadanie na pytanie nauczycielki czy nauczyciala przy całej klasie jest właśnie taką sytuacją) ale również w obliczu nowych relacji. Taką relacją jest również ta z Wolontariuszem lub Wolontariuszką Akademii Przyszłości – pomimo dobrych intencji, której jej towarzyszą.
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości,
by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Ufunduj Indeks dla Dziecka z Akademii Przyszłości
i daj mu szansę na lepszą przyszłość.
Daj się poznać
Dla wielu Dzieci spotkanie z Wolontariuszem lub Wolontariuszką jest czymś, co robią po raz pierwszy. Nie wiedzą, czego się spodziewać, jak się zachować, jak będą wyglądały kolejne zajęcia. To dość oczywiste, że dla Nas najważniejsze jest Dziecko i to na nim skupiamy swoją uwagę, że chcemy je poznać, dowiedzieć się jak najwięcej. Jednocześnie ważne jest, by to również Wolontariusz lub Wolontariuszka pozwolił_a się poznać, opowiedział_a trochę o tym, jak mogą wyglądać takie spotkania, aby budować w Dziecku poczucie bezpieczeństwa, ale też wiedzę o tym, czego może się spodziewać i na co może mieć wpływ.
W ramach pierwszych spotkań z Dzieckiem zachęcamy do skorzystania z autorskiej gry „Mapa podróży do przyszłości” przygotowanej w ramach Akademii Przyszłości (znajduje się ona w materiałach dla Wolontariuszy i Wolontariuszek). Celem gry jest wspólne poznawanie się poprzez zabawę. Warto pamiętać, że w trakcie tego pierwszego spotkania czy kilku pierwszych spotkań z Dzieckiem, być może będzie potrzebowało ono więcej czasu do namysłu, pomocy przy znalezieniu w sobie odpowiedzi lub czasem – akceptacji braku odpowiedzi ze strony Wolontariusza lub Wolontariuszki. Otwartość i umiejętność mówienia o sobie często wymaga czasu, szczególnie dla Dzieci nieśmiałych.
Bądź przykładem!
Modelowanie to powszechna i naturalna metoda uczenia się, której doświadczają zarówno Dzieci, jak i dorośli. Kiedy jakieś zachowanie nam imponuje albo uznajemy je za ważne, akceptowane społecznie czy potrzebne, obserwujemy je i dołączamy do reperturu swoich zachowań. Jeśli jako dorośli mówimy „Dzień dobry”, wchodząc do sklepu, to najpewniej Dziecko również będzie tak robić. Dlatego Dzieci również potrzebują historii i doświadczeń, w których to dorośli czegoś się boją, robią coś po raz pierwszy, podejmują się nowego zadania, popełniają błedy, nie zawsze mają rację, budują relację z kimś nowym. Dobrym sposobem na wykorzystanie tej metody jest równoczesne podejmowanie się z Dzieckiem aktywości, które są dla niego wyzwaniem oraz dzielenie się swoimi przemyśleniami w trakcie.
„Małe kroki”
Dla Dzieci, które są nieśmiałe, wiele często lubianych czy choćby akcpetowanych przez ich rówieśników aktywności stanowi wyzwanie. Dlatego tak ważne jest, by te aktywności czy czasem nawet zabawy po prostu rozkładać ma mniejsze etapy, stosując tzw. metodę małych kroków. Cel jest ważny, potrzebny, ale i odległy. Warto więc pomyśleć o tym małym i najbliższym Dziecku kroku, który może wykonać, aby być tego celu bliżej.
Chciałbyś_abyś, aby Twój Podopieczny lub Twoja Podopieczna z zangażowaniem opowiadał_a Ci jak minął mu_jej tydzień? Zacznij więc od zadawania prostych pytań, nie zniechęcaj się jednowyrazowymi odpowiedziamy, dopytuj, pokazuj swoją ciekawość, doceń to co usłyszałeś_aś, pochwal. A na kolejnym spotkaniu spróbuj ponownie. A ze spotkania na spotkanie będziesz dostrzegać różnice w prowadzonych rozmowach. Jednocześnie pracując z Dziećmi, warto zapamiętać, że często efekt działań nie jest widoczny od razu, że to wymaga czasu. Rola Wolontariusza_ki jest tutaj kluczowa, bo wymaga przede wszystkim cierpliwości.
Nieśmiałość nie jest nadzwyczajna
Nieśmiałość to po prostu cecha, którą Dziecko posiada. Nie może być ona podstawą do myślenia o Dziecku tylko przez jej pryzmat, ale też nie powinna ona u Nas, dorosłych budzić lęku. Przecież nieśmiałość nie definiuje możliwości Dziecka.
W Akademii Przyszłości zawsze szukamy sposobów, by rozwijać potencjał Dziecka i skupiać się na jego mocnych stronach. Dlatego podczas spotkań nie koncentruj się na tym, że Dziecko jest nieśmiałe, raczej myśl o tym, co możecie razem zrobić. Traktuj nieśmiałość jako dość powszechną cechę i wyrażaj się o niej tylko w pozytywnym kontekście. Pomyśl, w jaki sposób możesz zaangażować swojego Podopiecznego lub swoją Podopieczną już na etapie przygotowywania Waszych zajęć czy dbania o Wasze miejsce spotkań – klasę. Spróbuj zapytać choćby o drogę do toalety w szkole, a Dziecko poczuje się ważne i docenione. Poproś o pomoc i oczywiście podziękuj. Szukaj okazji do małych aktywności, czasem nawet prostych zadań, aby Dziecko wiedziało, że jest po prostu potrzebne.
Rozwojowy model współpracy
W Akademii zapraszamy Dzieci do tego, by doświadczały wyzwań dostosowanych do ich możliwości w oparciu o rozwojowy model współpracy. Zakłada on zbudowanie relacji z Dzieckiem, bo to ona pozwala na współpracę i realizowanie kolejnych etapów z wyznaczonego celu. W modelu tym zawsze zaczynamy od tzw. łatwych zadań, które są odrobinę prostsze niż to, co Dziecko już potrafi. W ten sposób Dziecko doświadczy sprawczości i zdobędzie motywację, aby próbować dalej i podejmować się kolejnych, trudniejszych już wyzwań. Gdy jego wiara w siebie zostanie wzmocniona o pozytywny rezultat pracy przy prostym zadaniu, wtedy podjęcie się kolejnego, trudniejszego, będzie miało w sobie element prawdziwego wyzwania. To sprawdzony sposób, który stanowi fundament planowania pracy w Akademii. A jednocześnie nie ma lepszego sposobu niż oswajanie trudności nieśmiałego Dziecka z osobą, której ufa, z którą czuje się bezpiecznie i którą po prostu lubi. Dzięki takiemu podejściu osiągany jest autentyczny sukces, który Dziecko może realnie dostrzec i nazwać, a w konsekwencji, pokonywać swoją nieśmiałość.
Autorka tekstu: Natalia Chwiałkowska
Specjalistka ds. Szkoleń i Rozwoju SZPAP oraz Pedagożka i Trenerka Biznesu, a także Wolontariuszka w Akademii Przyszłości.
Ukończyła studia magisterskie z pedagogiki na Uniwersytecie Wrocławskim, specjalizuje się w pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Od lat zaangażowana Wolontariuszka Akademii Przyszłości i Szlachetnej Paczki. W swojej pracy skupia się na wiedzy zdobytej na studiach i licznych kursach z zakresu wspierania rozwoju dzieci oraz doświadczeniach pracy z dziećmi w wieku szkolnym.
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości,
by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Ufunduj Indeks dla Dziecka z Akademii Przyszłości
i daj mu szansę na lepszą przyszłość.
To również Cię zainteresuje:
