Same sobie nie poradzą
badanych nauczycieli twierdzi:
dzieci z klas 1-6 nie radzą sobie z trudnościami
badanych nauczycieli obserwuje:
samoocena uczniów klas 1-6 jest niska lub bardzo niska
badanych nauczycieli uważa:
relacje między dziećmi pogorszyły się w ostatnich latach
CZĘŚĆ I Sama nie wiem, jak sobie radzić z trudnościami
Wyniki badania Akademii Przyszłości przeprowadzonego wśród nauczycieli szkół podstawowych są alarmujące. Zdaniem aż 92% badanych nauczycieli – dzieci z klas 1-6 nie radzą sobie z trudnościami, których doświadczają. A trudności jest niestety coraz więcej, na co wskazuje 83% respondentów.
Do najczęściej wskazywanych trudności należą:
Trzech na czterech badanych nauczycieli zauważa, że w kwestii radzenia sobie z problemami przez dzieci jest coraz gorzej. Uczniowie często nie są w stanie powiedzieć, co się z nimi dzieje, dlaczego zachowują się tak, a nie inaczej. Gdzie szukają pomocy? Z obserwacji badanej grupy nauczycieli wynika, że dzieci o swoich problemach i kłopotach najczęściej rozmawiają z rówieśnikami, kolegami (zauważa 27% nauczycieli), w dalszej kolejności z rodzicami (15%), pedagogami/psychologami szkolnymi (13%) czy nauczycielami (12%).
Obserwacje nauczycieli znajdują potwierdzenie we wnioskach z Raportu Rzecznika Praw Dziecka.
Z raportu Rzecznika Praw Dziecka (2023 r.) wynika, że 15% drugoklasistów dość często lub nawet
zawsze odczuwało samotność. W przypadku szóstoklasistów był to co czwarty uczeń (24%).
Nauczycielu, jak oceniasz występowanie trudności u dzieci w klasach 1-6 szkoły podstawowej?
Obserwuję coraz WIĘCEJ trudności u dzieci
83%
Obserwuję mniej więcej TYLE SAMO trudności u dzieci
16%
Obserwuję coraz MNIEJ trudności u dzieci
1%
Czy według Ciebie dzieci dobrze sobie radzą z trudnościami jakich doświadczają?
Zdecydowanie nie
34%
Raczej nie
58%
Raczej tak
7%
Zdecydowanie tak
1%
Jak oceniasz umiejętności dzieci do radzenia sobie z trudnościami?
Coraz GORZEJ radzą sobie z trudnościami
78%
TAK SAMO radzą sobie z trudnościami
21%
Coraz LEPIEJ radzą sobie z trudnościami
1%
Z kim zazwyczaj rozmawiają o swoich trudnościach dzieci w klasach 1-6 szkoły podstawowej?
Rówieśnicy, znajomi
27%
Nie wiem
16%
Rodzice
15%
Przyjaciel lub przyjaciółka
13%
Pedagog lub psycholog szkolny
13%
Nauczyciele
12%
Dziadkowie, kuzyni lub inni krewni
2%
Rodzeństwo
1%
Inna osoba dorosła
1%
CZĘŚĆ II Sam nie wiem, co potrafię
Często słyszymy, że pewność siebie, to najważniejsza rzecz, jaką dzieci powinny zabrać w dorosłość. Wyniki badania pokazują jednak, że przed nami, dorosłymi jest dużo pracy do wykonania.
Jaka jest samoocena dzieci w ocenie nauczycieli, którzy wzięli udział w badaniu zrealizowanym na zlecenie Akademii Przyszłości?
Czy szkoła wspiera uczniów w procesie kształtowania poczucia własnej wartości, jednego z fundamentalnych czynników codziennego funkcjonowania każdego z nas?
Część badanych nauczycieli jest zdania, że szkoła daje dzieciom słabe (16% respondentów) albo przeciętne (58%) warunki do budowania pewności siebie. Aż 93% uważa, że w szkole powinien być realizowany program rozwijający u dzieci budowanie pewności siebie czy uczący radzenia sobie z trudnościami. Niestety ponad połowa badanych nauczycieli (51%) deklaruje, że w ich placówkach nie są prowadzone zajęcia w tym kierunku.
Problem braku wiary we własne możliwości wynika w dużej mierze m.in. z braku samoakceptacji. Z obserwacji 9% respondentów przeprowadzonego badania wynika, że dzieci nie potrafią zaakceptować samych siebie. Potwierdzają to wnioski płynące z raportu Rzecznika Praw Dziecka, opublikowanego w 2023 r. Czytamy w nim, że uczniowie mają trudność z samoakceptacją – również swojego wyglądu fizycznego. Niezadowolony z siebie był co dziesiąty drugoklasista ze szkoły podstawowej (9%) i co czwarty szóstoklasista (25%). W klasach szóstych wskaźnik ten był jeszcze wyższy wśród dziewczynek – aż 32% uczennic krytycznie podchodziło do oceny swojej osoby.
Nauczycielu, jak ogólnie oceniasz poziom samooceny u dzieci w pierwszych klasach szkoły podstawowej?
Bardzo niski
5%
Niski
25%
Średni
60%
Wysoki
8%
Bardzo wysoki
2%
Jakie warunki do budowania pewności siebie i wysokiej samooceny u uczniów zapewnia obecnie szkoła podstawowa?
Słabe
16%
Przeciętne
58%
Dobre
24%
Bardzo dobre
2%
Jak oceniasz – czy w szkole powinien być realizowany program rozwijający u dzieci pewność siebie lub uczący radzenia sobie z trudnościami, np. w ramach godzin wychowawczych lub dodatkowych zajęć itp.?
Zdecydowanie nie
1%
Raczej nie
6%
Raczej tak
37%
Zdecydowanie tak
56%
Czy w Twojej szkole są prowadzone zajęcia dla dzieci dotyczące budowania pewności siebie lub radzenia sobie z trudnościami?
Nie
51%
Tak
36%
Nie wiem
12%
Dzieci potrzebują mądrych dorosłych
Jak pokazują historie z Akademii Przyszłości, dzieci często szukają i potrzebują wsparcia innych osób. W Akademii Dzieci z niską samooceną spotkają się na indywidualnych zajęciach raz w tygodniu, podczas których wzmacniają wiarę w siebie i odkrywają swoje mocne strony.
CZĘŚĆ III Sama nie wiem, jak znaleźć prawdziwą koleżankę
Ponad połowa nauczycieli (51%), którzy wzięli udział w badaniu zrealizowanym na zlecenie Akademii Przyszłości, uważa, że poziom interakcji i wzajemnych kontaktów pomiędzy rówieśnikami jest zbyt mały. Trudno o budowanie pozytywnych relacji, jeśli dzieci doświadczają wyśmiewania (taką formę agresji wśród uczniów zauważa 89% badanych nauczycieli), negatywnej presji lub złośliwości (obserwuje 77% respondentów, a spośród nich 68% obserwuje to co najmniej raz w tygodniu). Aż 74% nauczycieli, którzy wzięli udział w badaniu, zauważa, że uczniowie czują się odrzuceni przez rówieśników.
Mniej niż połowa respondentów (45%) twierdzi, że poziom interakcji między dziećmi jest prawidłowy. Jednocześnie aż 33% nauczycieli uznało, że relacje między uczniami są złe lub bardzo złe, a 63% oceniło, że te relacje pogorszyły się w ostatnich latach. Do odrzucenia, wyśmiewania czy złośliwości dochodzą jeszcze bardziej krzywdzące przejawy agresji wśród szkolnych rówieśników.
Obserwacje badanych nauczycieli:
Potwierdza to Raport Rzecznika Praw Dziecka, opublikowany w 2021 r. Wynika z niego, że z przejawami dręczenia ze strony koleżanek i kolegów spotkało się 36% szóstoklasistów. Jeszcze więcej uczniów klas szóstych doświadczyło wyśmiewania (46% wskazań dla odpowiedzi rzadko lub częściej), a aż ponad połowie zdarzyło się choć raz obawiać innych dziewcząt lub chłopców (51%).
A co ze wsparciem w grupie rówieśniczej? W Raporcie Rzecznika praw Dziecka, opublikowanym w 2023 r. czytamy, że na wsparcie w grupie rówieśniczej mogło liczyć trzech na czterech drugoklasistów ze szkół podstawowych (ok. 75%) oraz sześciu na dziesięciu szóstoklasistów.
Czytamy w nim również, że 15% drugoklasistów dość często lub nawet zawsze odczuwało samotność. W przypadku szóstoklasistów był to co czwarty uczeń (24%). Obserwacje nauczycieli idą w parze z powyższymi badaniami Raportu Rzecznika Praw Dziecka.
A jak oceniasz obecne relacje między uczniami w porównaniu do sytuacji sprzed kilku lat?
Pogorszyły się
63%
Bez zmian
34%
Poprawiły się
3%
Jakie są według Ciebie relacje między uczniami szkoły podstawowej?
Bardzo złe
4%
Złe
29%
Dobre
66%
Bardzo dobre
1%
Z jakimi przejawami negatywnej presji lub złośliwości pomiędzy uczniami spotykasz się w swojej szkole?
Wyśmiewanie
89%
Odrzucenie dziecka przez rówieśników
74%
Przemoc fizyczna
38%
Chowanie przedmiotów
37%
Inne
4%
Jak często spotykasz się z przejawami negatywnej presji lub złośliwości pomiędzy uczniami w swojej szkole?
Codziennie
19%
2-3 razy w tygodniu
30%
Raz w tygodniu
20%
2-3 razy w miesiącu
23%
Raz w miesiącu
6%
Rzadziej niż raz w miesiącu
3%
Czy zetknąłeś się z jakimiś przejawami negatywnej presji lub złośliwości pomiędzy uczniami w swojej szkole?
Nie
23%
Tak
77%
Obserwacje ekspertów
Historie Dzieci z Akademii
Trudności, które opisuje Raport są udziałem Dzieci, którym pomaga Akademia Przyszłości. Poznaj kilka z nich.
Wspieraj Dzieci z niską samooceną. Pomóż zmienić ich przyszłość.
Co może pomóc dzieciom? Wsparcie mądrych dorosłych.
Jak to robi Akademia Przyszłości?
Akademia Przyszłości od ponad 20 lat pomaga swoim Podopiecznym poprzez indywidualne zajęcia z Wolontariuszem lub Wolontariuszką, które pozwalają poznać przyczyny trudności Dziecka i pracować z nim nad ich rozwiązaniem. Trafiają do nas uczniowie z różnymi trudnościami. W poprzedniej edycji m.in. 60% podopiecznych mierzyło się z brakiem wiary w siebie i trudnością w utrzymywaniu koncentracji na lekcjach, 38% miało trudne relacje z rówieśnikami, 36% odczuwało nieśmiałość. Dla innych trudnością była niska motywacja do nauki (31%).
Wiemy, że wsparcie takiego mądrego dorosłego przekłada się na realne zmiany w życiu dzieci. 81% adeptów Akademii Przyszłości zaczyna wierzyć w swoje możliwości, 76% ma ochotę na podejmowanie nowych wyzwań, 75% potrafi nazwać swoje małe i duże sukcesy, a 71% podopiecznych Akademii jest pewniejsza siebie, 69% odkryło nowe marzenia i cele. (Źródło: Badania własne Akademii Przyszłości na koniec edycji 2023/24).
Sam/Sama nie wiesz, jak możesz pomóc?
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości, by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Pobieram Raport
Źródła danych:
*Badanie przeprowadzone na zlecenie Akademii Przyszłości, na panelu Ariadna, na próbie nauczycieli szkół podstawowych liczącej N=173 osób. Termin realizacji: 26.09 – 01.10.2024. Metoda: CAWI.
Raport z badań Rzecznika Praw Dziecka: Raport z badań Rzecznika Praw Dziecka „Jakość życia dzieci i młodzieży w 2023 r..pdf (brpd.gov.pl)
Raport z badań Rzecznika Praw Dziecka: Młodzi potrzebują pilnej pomocy psychologicznej – alarmujące wyniki badania Rzecznika Praw Dziecka – Rzecznik Praw Dziecka.pdf (brpd.gov.pl)