„Bliskie i satysfakcjonujące relacje są kluczowe, bo to w nich i dzięki nim dziecko uczy się, że jest wartościowe takie, jakie jest, a jego wartość jest nienegocjowalna i nietransakcyjna. Hejt, odrzucenie oraz brak wsparcia rodzicielskiego i rówieśniczego są chronicznym stresem i znacząco osłabiają wiarę w siebie. Często przypominam, że gdy jesteśmy wykluczani, ośmieszani, izolowani od innych, cierpimy tak samo mocno, jak byśmy doznawali przemocy fizycznej. (…)

Dlatego tak istotne są praktyki wspierające autorefleksję, rytuały samoopieki i mądrą obecność dorosłych, nie tylko w domu czy w szkole, ale także w polityce edukacyjnej i programach społecznych. Tworzenie środowiska sprzyjającego relacjom pełnym bezpieczeństwa i akceptacji to inwestycja w odporność emocjonalną dzieci. W końcu, jak często powtarzam za Antoinem de Saint-Exupérym, najważniejsze jest niewidoczne dla oczu. Niewidoczne, ale z jakże przepotężną mocą!”

„Poczucie kompetencji i sprawczości jest dla dziecka tym, czym korzenie dla drzewa, czyli cudownym źródłem stabilności, energii i możliwości przepięknego wzrostu. To właśnie w codziennych doświadczeniach, gdy dziecko dostaje szansę i okazję, by coś zrobić samo, gdy słyszy, że jego głos ma znaczenie, że się liczy, jest ważne, kształtuje się w nim przekonanie: ‘mogę, potrafię, mam wpływ’.

Z psychologicznej perspektywy sprawczość jest fundamentem zdrowej samooceny i odporności psychicznej, która jest zdolnością i kompetencją tak ważną w tym ultra szybko zmieniającym się świecie. Daje poczucie, że nawet w obliczu ogromnych trudności i przeciwności losu można szukać rozwiązań zamiast tkwić w problemie. Popełniać błędy zamiast pielęgnować w sobie poczucie, że porażki są czymś złym.

Badania nad wypaleniem pokazują, że dorośli, którzy w dzieciństwie nie mieli przestrzeni na budowanie poczucia swojej sprawczości, częściej zmagają się z perfekcjonizmem, ogromnym samokrytycyzmem i brakiem wiary, że ich działania mogą coś zmienić.”

„Od 20 lat pracuję z młodzieżą i widzę, jak często brak poczucia własnej wartości wynika z tego, że dzieci nie mają okazji doświadczać sprawczości. Raport pokazuje, że aż 81% rodziców dostrzega niskie poczucie wpływu jako czynnik obniżający wiarę w siebie, a ponad połowa młodych – według badania Młode Głowy – podejmując zadanie, spodziewa się porażki. To sygnał, że dzieciom brakuje nie tylko wsparcia emocjonalnego, ale też przestrzeni. Ponad połowa uczniów spodziewa się porażki już na starcie. To alarmujące. Poczucie sprawczości rodzi się wtedy, gdy dzieci mogą próbować, eksperymentować, upadać i podnosić się – bez poczucia wstydu i lęku przed oceną. Rolą dorosłych jest nagradzać wysiłek i postęp, nie tylko wynik.

Wiara w siebie rośnie, gdy dziecko wie, że ma prawo próbować, mylić się i znów zaczynać – a dorośli po prostu wciąż w nie wierzą i akceptują jego wybory – zwłaszcza mimo swoich poglądów i preferencji”.

„Cyfrowy świat nie jest ani dobry, ani zły sam w sobie – decyduje sposób korzystania. Problem zaczyna się wtedy, gdy ekran staje się dla dziecka ucieczką od emocji, trudnych relacji czy nudy. Dzieci zamiast uczyć się radzenia sobie z frustracją, sięgają po tablet czy telefon, a z czasem potrzebują coraz silniejszych bodźców, by poczuć chwilowe ukojenie. Skutki widzimy w szkole – rozproszenie uwagi, obniżona empatia, a także w domu – konflikty z rodzicami o czas przy urządzeniach.(…)

Najważniejsze jednak towarzyszyć dziecku – rozmawiać, pytać, interesować się. To nie zakazy chronią dzieci, ale relacja, która uczy świadomego wyboru”

„Podczas spotkań z rodzicami i nauczycielami często słyszę pytanie: Co jeszcze możemy zrobić? Możemy bardzo wiele, jeśli zaczniemy od prostych, ale konsekwentnych działań. Badania jasno pokazują, że dzieci potrzebują obecności, dialogu i przestrzeni, w której ich emocje traktowane są poważnie – nawet jeśli dotyczą świata gier czy mediów społecznościowych. Właśnie wtedy zyskują poczucie bycia rozumianymi i mogą budować zaufanie do dorosłych. (…)

Kluczowa jest równowaga między światem online a offline. Rodzinne rytuały, aktywności w grupie, zajęcia sportowe czy choćby czas spędzany razem bez telefonów uczą dzieci czerpać satysfakcję z realnych więzi i budują odporność na cyfrowe uzależnienia. Musimy też pamiętać, że przykład idzie z góry. Jeśli my – dorośli – stale zerkamy w ekrany, trudno oczekiwać, że młodzi zrobią inaczej”.