Zawody przyszłości a kompetencje miękkie – jak przygotować Dzieci na wejście na rynek pracy?

---

Wyzwania, z którymi dziś mierzą się Dzieci w wieku szkolnym, nie znikną same – wręcz przeciwnie, mogą się nasilać i wpływać na ich dorosłe życie. Jak pokazuje „Raport o trudnościach dzieci”, do najczęstszych problemów należą: przebodźcowanie technologią, trudności z koncentracją, niska samoocena, brak motywacji do nauki oraz nieumiejętność rozpoznawania i wyrażania własnych emocji. Jeśli nie zostaną rozwiązane na wczesnym etapie, mogą utrudnić Dzieciom funkcjonowanie w świecie, który dynamicznie się zmienia. A zmiany te będą ogromne – szacuje się, że 2/3 Dzieci urodzonych po 2007 roku będzie pracować w zawodach przyszłości, które dziś jeszcze nie istnieją. Dlatego tak ważne jest, by wspierać ich rozwój i pomagać im budować solidne fundamenty na przyszłość. 

Zapytaliśmy Katarzynę Sabik, ekspertkę Pracuj.pl:

Jakie będą zawody przyszłości i umiejętności potrzebne do ich wykonywania?

Katarzyna Sabik: „Analizując profil Dzieci, które za kilkanaście lat wkroczą na rynek pracy, widzimy, jak kluczowa będzie ich gotowość do radzenia sobie z wyzwaniami współczesnego świata oraz nowymi, które będą pojawiać się w miarę rozwoju społeczeństwa. Szacuje się, że 2/3 dzieci urodzonych po 2007 r. będzie pracowało w zawodach, które dziś jeszcze nie istnieją. Młode pokolenia, wychowane w erze cyfrowej, już dziś wprowadzają zupełnie nowe standardy i oczekiwania wobec pracodawców. Funkcjonujące na rynku od niedawna pokolenie Z podkreśla znaczenie pracy w zmotywowanym zespole, stabilności zatrudnienia, elastycznego grafiku i work-life balance – aspektów, które bezpośrednio wpływają na ich komfort psychiczny i efektywność”. 

Kompetencje miękkie na rynku pracy 

Ekspertka z Pracuj.pl dostrzega ciekawe zjawisko: „(…) pokolenia tzw. digital natives – wychowane z dostępem do internetu i cyfrowych narzędzi – jako kluczowe dla kariery wskazują kompetencje miękkie, a nie tylko umiejętności cyfrowe. W badaniu Pracuj.pl niemal połowa (49%) młodych respondentów, w tym aż 52% najmłodszej grupy, czyli 18-24 lat, uznała, że kompetencje takie jak komunikacja, empatia i efektywna współpraca w zespole są kluczowe dla ich sukcesu zawodowego. W dynamicznym środowisku pracy to właśnie zdolność do współpracy, zarządzania konfliktami czy kreatywnego myślenia stanowi fundament skutecznego działania i tworzenia relacji zawodowych. Co więcej, młodzi pracownicy coraz bardziej doceniają umiejętności przywódcze – takie jak motywowanie zespołu czy delegowanie zadań, które są niezbędne do osiągnięcia autonomii w pracy i zarządzania swoim rozwojem. To właśnie te umiejętności mogą okazać się przewagą na rynku pracy, zwłaszcza w obliczu zawodów, które brzmią futurystycznie, lecz wkrótce staną się naszą rzeczywistością”.  

Jak wspierać rozwijanie kompetencji miękkich u Dzieci? 

Niektóre Dzieci z klas 1–6 mają trudności z rozwijaniem kompetencji miękkich, które kształtują się właśnie w dzieciństwie. W rozwijaniu tych umiejętności pomaga Akademia Przyszłości. To program społeczny, który już od ponad 20 lat wspiera Dzieci z trudnościami prowadzącymi m.in. do niskiego poczucia własnej wartości. Wspieranie Dzieci, zwłaszcza tych, które nie wierzą w swoje możliwości, jest kluczowe, by w dorosłym życiu nie były im potrzebne szkolenia. Umiejętności miękkie to umiejętności przyszłości, dlatego Akademia tak wiele czasu poświęca na pomoc w ich kształtowaniu. 

Do Akademii trafiają Dzieci, które mierzą się z różnymi trudnościami stojącymi na drodze do rozwoju kompetencji miękkich. Na początku zeszłorocznej edycji m.in. 60% Podopiecznych mierzyło się z brakiem wiary w siebie i trudnością w utrzymywaniu koncentracji na lekcjach, 38% miało trudne relacje z rówieśnikami, 36% było nieśmiałe. Dla innych trudnością była niska motywacja do nauki – 31%. (Badanie własne Akademii Przyszłości z edycji 2023/24).   

Wśród Podopiecznych tegorocznej edycji Akademii Przyszłości jest m.in. 8-letni Kamil, który w przyszłości chce zostać wynalazcą. Jego Rodzice mówią, że chłopiec jest: kreatywny, energiczny, inteligentny. A jego największą trudnością jest skupienie uwagi na sprawach, które go nie interesują i bardzo często są to lekcje.   

9-letnia Nikola chce zostać naukowczynią. Mówi o sobie: wrażliwa, energiczna, wesoła. Nauczyciele dostrzegają, że dziewczynka jest wysoko wrażliwa. Łatwo się stresuje i denerwuje. Jej reakcje nie zawsze są adekwatne do sytuacji. 

To 11-letni Paweł, który chce zostać youtuberem. Sam o sobie mówi: kreatywny, pomysłowy, szalony. A jego największą trudnością jest opanowanie emocji w sytuacjach stresowych.  

9-letni Filip jest bardzo nieśmiały i nie wierzy w siebie – mówią nauczyciele. Chłopiec w przyszłości chce zostać youtuberem. Gdyby mógł zmienić coś na świecie, to: „ludzie byli bardziej szczęśliwi” – odpowiedział empatyczny chłopiec. Możesz wesprzeć konkretne Dziecko np. Filipa.  Wejdź na: Wybór dziecka – Ścieżka Wyboru Dzieci 

Dzieci włączone do programu, takie jak Kamil, Nikola, Paweł, Filip, spotykają się raz w tygodniu z indywidualnym Wolontariuszem lub Wolontariuszką, z którym pracują nad pokonywaniem swoich trudności. Ważnym wsparciem dla najmłodszych są również Darczyńcy i Darczyńczynie tzw. Indeksów Sukcesów. W Akademii Indeks to papierowa książeczka, w której Dziecko ze wsparciem Wolontariusza wpisuje swoje małe-wielkie sukcesy. Ufundowanie Indeksu Sukcesów dla konkretnego Dziecka, to dla niego jasny sygnał, że jest ktoś, kto mu kibicuje w drodze do pokonywania trudności. 

Zawody przyszłości 

„W przyszłości możemy spodziewać się rozwoju takich zawodów, jak choćby doradca finansowy ds. walut cyfrowych, terapeuta ds. uzależnień cyfrowych czy terapeuta końca życia. Wszystkie te przykłady wymagają zarówno specjalistycznych umiejętności technicznych, jak i zdolności interpersonalnych, które pozwolą odnaleźć się w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu pracy –mówi Katarzyna Sabik, ekspertka Pracuj.pl – Młode pokolenie kładzie duży nacisk na rozwój i jakość życia zawodowego – szuka stabilności, ale też możliwości rozwoju i zdobywania nowych kwalifikacji, które otworzą drzwi do zawodów przyszłości. Ta równowaga pomiędzy technologią a ludzkimi kompetencjami będzie kluczowa, aby sprostać nadchodzącym wyzwaniom na rynku pracy”. 

Zawód przyszłości i wsparcie Dzieci 

Dzieci często nie otrzymują odpowiedniego zrozumienia i wsparcia w rozwijaniu swoich talentów i umiejętności. W szkołach brakuje programów, które mogłyby wspierać budowanie pewności siebie, co pomogłoby im lepiej odnaleźć się w przyszłości na rynku pracy. 

9-letnia Ilona w przyszłości chce zostać influencerką. Mówi o sobie: „Cicha, skryta i kreatywna”. Żeby zmienić dwie pierwsze cechy, marzy o „supermocy pewności siebie”.  Dziewczynka jest bardzo nieśmiała i wycofana. Rzadko się uśmiecha. Ilona ma trudne doświadczenia z poprzedniej szkoły, gdzie była wyśmiewana i obrażana. Trafiła do Akademii Przyszłości. Jak sama mówi: „Akademia, to szansa na poznanie nowych ludzi”. 

Eksperci rynku pracy podkreślają, że w przyszłości liczyć się będą nie tylko kompetencje techniczne, ale także umiejętności miękkie i cyfrowe. Oto lista kluczowych kompetencji, które warto rozwijać u Dzieci: 

• umiejętności cyfrowe – znajomość nowych technologii, umiejętność analizy danych i korzystania z narzędzi AI;  
• kreatywność i innowacyjność – myślenie nieszablonowe oraz zdolność do rozwiązywania problemów; 
• kompetencje społeczne – umiejętność współpracy, empatia, zdolność do pracy w zespołach międzynarodowych;  
• odporność psychiczna i elastyczność – umiejętność radzenia sobie ze stresem, dostosowywania się do zmian i szybkiego przyswajania nowych umiejętności; 
• komunikacja i inteligencja emocjonalna – skuteczne wyrażanie myśli, rozumienie emocji innych i umiejętność pracy w zróżnicowanym środowisku; 
• zarządzanie sobą i samodzielność – odpowiedzialność za własny rozwój i skuteczne planowanie pracy. 

Rynek pracy teraz 

Akademia Przyszłości: Jakie trudności obserwują rekruterzy na rynku pracy wśród najmłodszego pokolenia, które obecnie wchodzi na rynek pracy? Jaka jest skala tych trudności?  

Katarzyna Sabik: „Obecne pokolenie wchodzące na rynek pracy zmaga się z wyzwaniami, które w wielu aspektach przypominają trudności doświadczane przez uczniów opisanych w badaniu Akademii Przyszłości. Tak jak młodsze Dzieci, młodzi dorośli często borykają się z przebodźcowaniem – nieustanną presją nowoczesnych technologii, wymaganiem rozwoju w tym zakresie oraz nadmiarem informacji, które mogą wpływać na zdolność koncentracji i zarządzanie stresem. Rekruterzy jako wyzwanie związane z najmłodszym pokoleniem mogę odbierać chęć jego przedstawicieli do częstej zmiany pracy. Choć jak wynika z badania Pracuj.pl, pokolenie Z jest cenione za elastyczność, innowacyjność i zdolność szybkiego przyswajania nowych umiejętności, to częste zmiany pracy mogą być odbierane jako brak lojalności wobec pracodawców. Mobilność pokolenia Z nie jest jednak kwestią braku zaangażowania, a raczej świadomym dążeniem do znalezienia środowiska, które nie tylko spełnia ich potrzeby, ale także sprzyja rozwojowi”. 

Wsparcie młodych

Młodzi ludzie na każdym etapie życia potrzebują wsparcia. Dostrzega to Katarzyna Sabik:„Analogicznie do uczniów, którzy zmagają się z niską samooceną i brakiem wiary we własne możliwości, młodzi pracownicy mogą odczuwać obawy o sprostanie wymaganiom rynku pracy. W pracy, tak jak w szkole, niepewność bywa przeszkodą, która hamuje rozwój i chęć podejmowania nowych wyzwań. Choć czasami młodzi oceniani są przez starszych współpracowników czy rekruterów przez pryzmat braku doświadczenia, znacznie zyskują na wsparciu bardziej doświadczonych mentorów, którzy potrafią pomóc im rozwijać umiejętności i poczucie własnej wartości. Ważne zatem, aby rekruterzy i pracodawcy zapewniali im wsparcie, aby mogli w pełni pokazać swój potencjał. 

Młodzi pracownicy potrzebują przewodników, którzy będą wsparciem w rozwijaniu kompetencji i radzeniu sobie z presją. 77% Polaków uważa, że osoby wchodzące na rynek pracy mogą wiele zyskać, jeśli trafią na dobrych mentorów. Taki sam odsetek respondentów badania Pracuj.pl twierdzi, że każda generacja może wprowadzić coś pozytywnego i unikalnego do środowiska pracy. Współczesne organizacje, budując zespoły w oparciu o te potrzeby, mogą odegrać istotną rolę, zapewniając młodym ludziom przestrzeń do nauki i rozwoju w stabilnym, wspierającym środowisku”.  

„W dobie, gdy przebodźcowanie czy brak pewności siebie są codziennymi wyzwaniami, konieczne jest wspieranie młodego pokolenia poprzez oferowanie im przestrzeni do nauki, wsparcia emocjonalnego oraz rozwijania kompetencji miękkich. Tylko w takim otoczeniu młodzi będą mogli w pełni wykorzystać swój potencjał – a organizacje zyskają lojalnych, zaangażowanych i świadomych swoich wartości pracowników” – podsumowuje ekspertka Pracuj.pl. 

Podsumowanie – jak przygotować Dzieci do rynku pracy przyszłości?

Aby Dzieci miały szansę na dobrą przyszłość zawodową, warto już teraz wspierać ich rozwój: 

• ️zachęcaj do kreatywności – angażuj Dzieci w twórcze zajęcia, projekty i eksperymenty; 
• rozwijaj umiejętności społeczne – ucz współpracy, komunikacji i rozwiązywania konfliktów; 
• pokazuj wartość nauki przez doświadczenie – nauka nie powinna ograniczać się do teorii, ale angażować Dzieci praktycznie; 
• pomóż budować pewność siebie – Dzieci, które wierzą w siebie, łatwiej podejmują wyzwania i uczą się nowych rzeczy; 
• zadbaj o równowagę cyfrową – naucz Dzieci mądrego korzystania z technologii, aby unikały przebodźcowania i uzależnienia. 

To też może Cię zainteresować: Jak wspierać Dzieci w rozwoju i radzeniu sobie ze zmieniającym się światem: „SuperMocni w przyszłość” –  nowe technologie a kompetencje przyszłości – Akademia Przyszłości   

To również Cię zainteresuje:

• Depresja u Dzieci i Młodzieży – Jak rozpoznać objawy i pomóc?
• Akademia Przyszłości – wolontariat dla Ciebie i Twojej drugiej połówki 
• Stres w szkole – jak wpływa na Dzieci i jak im pomóc?