Zdrowie psychiczne Dzieci i Młodzieży
Samoocena jest fundamentalnym elementem zdrowia psychicznego, również w przypadku Dzieci i Młodzieży. Wpływa na rozwój emocjonalny, relacje społeczne oraz zdolność do radzenia sobie ze stresem. Adekwatna samoocena sprzyja zdrowemu rozwojowi, podczas gdy zaniżona może prowadzić do problemów psychicznych, takich jak depresja czy lęki. Zrozumienie roli samooceny w kontekście zdrowia psychicznego staje się zatem kluczowe, zwłaszcza w obliczu rosnących wyzwań, przed którymi stają współczesne, młode pokolenia.
Samoocena a zdrowie psychiczne u Dzieci
Samoocena to sposób, w jaki jednostka postrzega swoją wartość. To przede wszystkim znajomość swoich zasobów, która daje poczucie kompetencji, wpływu i sprawczości. Samoocenę często definiuje się jako trwałe poczucie własnej wartości, które wyraża się w przekonaniu o własnej „wystarczalności”. Dzieci i Młodzież, które posiadają wysoką samoocenę, mają większą pewność siebie, co pozwala im na skuteczniejsze podejmowanie decyzji i radzenie sobie z trudnościami.
Prawidłowo ukształtowana samoocena determinuje sposób radzenia sobie z życiowymi wyzwaniami, stresem, konfliktami w relacjach z innymi lub w obliczu krytycznych wydarzeń życiowych.
Zaniżona samoocena może natomiast prowadzić do negatywnego obrazu siebie, co sprzyja rozwojowi zaburzeń psychicznych i utrudnia radzenie sobie z trudnościami.
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości,
by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Ufunduj Indeks dla Dziecka z Akademii Przyszłości
i daj mu szansę na lepszą przyszłość.
Zdrowie psychiczne Dzieci i Młodzieży – raport
Z danych raportu „Młodych Głów”, badania przeprowadzonego przez Fundację UNAWEZA, wynika, że 65,9% uczniów chciałoby mieć większy szacunek do samego siebie, 58,4% czasami czuje się bezużyteczna, a 46% badanych cechuje się skrajnie niską globalną samooceną. Ponadto 31,6% uczniów nie lubi siebie, 26,4% postrzega się jako mniej wartościowych od innych, a blisko połowa w obliczu wyzwania spodziewa się porażki. Ponad połowa uczniów biorąca udział w tym badaniu to uczniowie szkoły podstawowej (56,5%).
Raport o zdrowiu psychicznym Dzieci i Młodzieży podkreśla, jak istotnym obszarem pracy z Młodymi Ludźmi jest rozwijanie ich pewności siebie i prawidłowej samooceny, która kształtuje się już we wczesnych etapach życia i ma znaczący wpływ na zdrowie psychiczne.
Raport ten pokazuje, jak wygląda zdrowie psychiczne Dzieci i Młodzieży w Polsce, jak powszechny jest problem niskiej samooceny młodego pokolenia i jak istotne jest podejmowanie działań mających na celu wsparcie ich zdrowia psychicznego.
Model Odporności Psychicznej 4C a zdrowie psychiczne u Dzieci
Na zagadnienie pewności siebie zwraca również uwagę model odporności psychicznej 4C, który składa się z czterech elementów: Control (Kontrola), Commitment (Zaangażowanie), Challenge (Wyzwanie) oraz Confidence (Pewność siebie). Ten model został opracowany przez Petera Clougha i stanowi praktyczne narzędzie do pracy nad rozwijaniem odporności psychicznej, w tym również nad poprawą samooceny. Ten model może być sposobem na wzmocnienie zdrowia psychicznego Dzieci i Młodzieży.
- Kontrola (Control) – odnosi się do poczucia, że mamy wpływ na nasze życie i otoczenie. Dzieci i młodzież, które czują, że mają kontrolę nad swoimi działaniami, są bardziej skłonne do podejmowania inicjatyw i radzenia sobie z przeciwnościami. Wysokie poczucie kontroli sprzyja także wyższemu poziomowi samooceny.
- Zaangażowanie (Commitment) – to zdolność do wytrwania w dążeniu do celu, pomimo przeszkód. Osoby o wysokim poziomie zaangażowania zazwyczaj cechują się większą motywacją i determinacją, co pozytywnie wpływa na ich poczucie własnej wartości.
- Wyzwanie (Challenge) – oznacza postrzeganie trudności jako szansy na rozwój, a nie jako zagrożenie. Taka perspektywa pomaga budować pozytywne przekonania o własnych możliwościach, co przekłada się na wyższą samoocenę.
- Pewność siebie (Confidence) – to kluczowy element samooceny. Pewność siebie w kontekście odporności psychicznej oznacza wiarę w swoje umiejętności oraz zdolność do radzenia sobie z problemami. Dzieci i Młodzież, które są pewne siebie, mają większe poczucie własnej wartości, co stanowi ochronę przed negatywnymi skutkami stresu i presji.
Te cztery filary odporności psychicznej są ze sobą ściśle powiązane. Budują w nas kompetencje, które pozwalają nam z sukcesem funkcjonować w tym zmiennym świecie oraz radzić sobie w trudnych sytuacjach.
Jak dbać o zdrowie psychiczne Dzieci?
Wpływ na samoocenę Dzieci i Młodzieży mają różnorodne czynniki, w tym rodzina, szkoła oraz społeczność. Rodzice odgrywają kluczową rolę w budowaniu poczucia własnej wartości u swoich Dzieci. Pozytywne wzorce, wsparcie emocjonalne i akceptacja są fundamentami zdrowej samooceny. Ważne jest, aby Rodzice byli świadomi, że ich opinie i postawy mają ogromne znaczenie dla postrzegania siebie przez ich Dzieci.
Szkoła również pełni istotną rolę w kształtowaniu samooceny. Nauczyciele, poprzez swoje działania, mogą wzmacniać poczucie własnej wartości u uczniów, oferując im wsparcie, konstruktywną informację zwrotną oraz tworząc środowisko sprzyjające rozwojowi osobistemu. Istotne jest także uwzględnianie zróżnicowanych potrzeb i możliwości edukacyjnych oraz docenianie indywidualnych osiągnięć każdego ucznia.
Społeczność, w której dorasta młody człowiek, może wspierać lub osłabiać jego samoocenę. Kultura, media oraz relacje rówieśnicze mają znaczący wpływ na to, jak młodzi ludzie postrzegają siebie. Dlatego ważne jest, aby promować pozytywne wzorce, edukować w zakresie zdrowia psychicznego oraz wspierać inicjatywy, które pomagają młodzieży rozwijać wysoką samoocenę.
Wzmocnienie zdrowia psychicznego Dzieci i Młodzieży
Akademia Przyszłości to odpowiedź na problemy Dzieci i Młodzieży w obszarze budowania pewności siebie. Ten ogólnopolski program społeczny od ponad 20 lat wspiera Dzieci, które nie wierzą w siebie, mają niską samoocenę, jeszcze nie odkryły swojego potencjału. W Akademii Przyszłości pracujemy nad dostrzeżeniem, docenieniem i rozwojem mocnych stron każdego Ucznia i Uczennicy. Odbywa się to poprzez cotygodniowe, godzinne spotkania Wolontariusza_ki z Dzieckiem. Podczas indywidualnych zajęć Wolontariusz_ka poświęca Dziecku czas i uwagę. Poznaje przyczyny braku wiary w siebie dziecka, towarzyszy mu w budowaniu pewności siebie i inspiruje do realizacji marzeń. Dzięki tym regularnym spotkaniom Dziecko zaczyna dostrzegać swój potencjał i wierzyć w swoje umiejętności. Co roku od lipca do października Akademia rekrutuje Wolontariuszy_ki do programu. Może to właśnie Ciebie potrzebuje konkretne Dziecko? O tym, kim jest Wolontariusz_ka w Akademii, przeczytasz tu.
W tym procesie, który przechodzi Dziecko, ważną rolę odgrywa Darczyńca_czyni Indeksu Sukcesów, papierowej książeczki, w której Podopieczny_a ze wsparciem Wolontariusza_ki wpisuje swoje małe sukcesy.
Darczyńca_czyni poprzez ufundowanie Indeksu Sukcesu (może to zrobić od października do końca stycznia na stronie Akademii Przyszłości) pokazuje konkretnemu Dziecku, że w nie wierzy i kibicuje mu w codziennych zmaganiach.
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości,
by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Ufunduj Indeks dla Dziecka z Akademii Przyszłości
i daj mu szansę na lepszą przyszłość.
Badania i doświadczenie pokazują wyraźnie, jakie znaczenie mają te działania w kontekście profilaktyki i troski o zdrowie psychiczne Dzieci i Młodzieży.
W edycji 2023/24 programu do Akademii Przyszłości dołączyły Dzieci, które nie wierzyły we własne możliwości – 58% Podopiecznych; 61% Dzieci miało problem z koncentracją; 39% trudności w relacjach z rówieśnikami, z nieśmiałością zmagało się 35%; a 34% miało niską motywację do nauki.
Jak dbać o zdrowie psychiczne Dzieci? Wolontariusze i Wolontariuszki Akademii Przyszłości dzielą się z Dziećmi tym, co mają najlepsze. Najczęściej jest to: uwaga, doświadczenie, serdeczny uśmiech, dobre słowo, wspólne ćwiczenia albo gry. Po tak spędzonym czasie w życiu dzieci zachodzą widoczne zmiany:
- 75% Podopiecznych potrafi nazwać swoje małe sukcesy,
- 81% wierzy we własne możliwości,
- 65% Dzieci wskazało, że łatwiej im rozmawiać z dorosłymi,
- ponad połowa zauważyła, że jest bardziej cierpliwa,
- 76% ma ochotę na podejmowanie nowych wyzwań,
- 71% jest pewniejsza siebie,
- 69% Podopiecznych odkryło nowe marzenia i cele.
Dane pochodzą z ewaluacji edycji 2023/2024 Akademii Przyszłości
Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży – wyzwanie współczesnego społeczeństwa
Samoocena jest jednym z kluczowych elementów zdrowia psychicznego Dzieci i Młodzieży. Wzmacnianie jej powinno być priorytetem zarówno dla Rodziców, jak i Nauczycieli oraz osób zaangażowanych w wychowanie Młodych Ludzi. Model odporności psychicznej 4C wskazuje jednoznacznie na wyraźną rolę pewności siebie w budowaniu odporności psychicznej i wzmacnianiu zdrowia psychicznego Dzieci i Młodzieży. Dane z raportu „Młodych Głów” podkreślają, jak wielkie wyzwanie stoi przed współczesnym społeczeństwem. Tylko poprzez zintegrowane działania możemy zapewnić Dzieciom i Młodzieży wsparcie, którego potrzebują, aby budować zdrowe, pełne życia i optymizmu społeczeństwo. To wsparcie zależy również od Ciebie. Możesz pomóc. Zostań Darczyńcą, Darczyńczynią lub Wolontariuszem, Wolontariuszką i buduj pewność siebie konkretnego Dziecka.
Katarzyna Zajączkowska
starsza specjalistka ds. rozwoju programów społecznych, brainolog – ekspertka zarządzania dobrostanem, diagnostka odporności psychicznej narzędziem TOP360, trenerka rozwoju kompetencji przyszłości, metodyczka, autorka publikacji.
Wspieraj Dzieci z Akademii Przyszłości,
by nie czuły się same w budowaniu wiary w siebie.
Ufunduj Indeks dla Dziecka z Akademii Przyszłości
i daj mu szansę na lepszą przyszłość.
To również Cię zainteresuje:
