Najczęstsze trudności emocjonalne i szkolne Dzieci – jak pomóc?

---

Lęk przed wypowiadaniem się na forum, poczucie bycia gorszym czy gorszą, samotność wśród rówieśników, bóle brzucha – to mogą być sygnały, że Dziecko potrzebuje wsparcia. Wolontariusze i Wolontariuszki Akademii Przyszłości pomagają swoim Podopiecznym budować wiarę w siebie, uczą, jak radzić sobie z emocjami, rozwijać pasje i tworzyć relacje oparte na zaufaniu. Poznaj sprawdzone sposoby Wolontariuszki Akademii i studentki psychologii Aleksandry Obacz – na wspieranie Dzieci, które mierzą się z trudnościami w wieku wczesnoszkolnym.

Wiek wczesnoszkolny wiąże się z wieloma zmianami w życiu Dziecka. Wchodzi ono w nowe środowisko, zmienia rutynę, uczy się funkcjonować wśród rówieśników oraz radzić sobie z wymaganiami stawianymi przez szkołę. Te wszystkie wyzwania mogą powodować zarówno dużo radości i satysfakcji, jak i trudności społecznych czy emocjonalnych. Niekiedy podczas tego okresu pojawia się lęk, nieśmiałość, poczucie odrzucenia czy konflikty rówieśnicze, dlatego odpowiednie wsparcie ze strony dorosłych (Rodziców, Nauczycieli, czy Wolontariuszy, Wolontariuszek) odgrywa kluczową rolę w budowaniu zdrowych relacji i pewności siebie. By praca z Dzieckiem przyniosła efekty, ważne jest, aby dorosły pamiętał o tworzeniu bezpiecznej, empatycznej i zaufanej przestrzeni. 

Najczęstsze trudności emocjonalne i szkolne Dzieci

Różnorodne trudności, z którymi mierzą się Dzieci mają najczęściej charakter emocjonalny i szkolny, związany z nauką.   
W obszarze emocji wszechobecny jest lęk, na przykład przed odpowiedzią ustną czy przed oceną ze strony rówieśników. Częstym towarzyszem wspomnianego lęku jest niskie poczucie własnej wartości, jak i brak wiary w swoje umiejętności. To prowadzi do wycofania zarówno z gier i zabaw rówieśniczych, ale także do wycofania w sferze nauki. Dziecko w swoich problemach czuje się osamotnione i niezrozumiane. To może prowadzić to poczucia odrzucenia i trudności w nawiązywaniu przyjaźni, a w konsekwencji powodować dodatkowy stres.  

Równocześnie, oprócz wspomnianych problemów emocjonalnych, wiele Dzieci zmaga się  
z trudnościami w nauce. Mogą to być np. problemy z czytaniem, pisaniem, arytmetyką czy tabliczką mnożenia, które utrudniają zdobywanie nowej wiedzy, a w efekcie łączą się z poczuciem bycia gorszym od rówieśników. Może się wtedy pojawiać niechęć do szkoły i lęk przed kolejnym zadaniem aż w końcu Dziecko całkowicie zamyka się w sobie. Dlatego tak istotne jest wsparcie już na początku występowania trudności.  

Niepokojące sygnały, które powinny szczególnie zaniepokoić Opiekunów, Nauczycieli, Nauczycielki oraz Wolontariuszy i Wolontariuszki

• Komunikaty Dziecka o sobie, takie jak: „Jestem beznadziejny”, „Nikt mnie nie lubi”, „Nie mam przyjaciół”. 
• Dziecko jest smutne i wycofane po powrocie ze szkoły. 
• Nietypowe zachowania społeczne, np. unikanie zabawy z innymi Dziećmi lub agresja wobec innych osób. 
• Dziecko skarży się na fizyczne objawy stresu (bóle brzucha, nudności, bóle głowy).  

Rozpoznanie trudności jest już pierwszym krokiem do skutecznego wsparcia. Warto, aby zaszła współpraca opiekuna, psychologa i Wolontariusza_ki. Takie działania mogą przynieść dobre efekty dla Dziecka.  

Jak wspierać Dziecko w wieku wczesnoszkolnym?

Oczywiście nie ma jednoznacznej recepty na wsparcie Podopiecznego, można jednak korzystać 
z pewnych sprawdzonych rozwiązań:  

Budowanie relacji z Dzieckiem i aktywne słuchanie

W Akademii Przyszłości budowanie relacji Wolontariusza, Wolontariuszki z Dzieckiem opiera się na obecności, empatii, zaufaniui bezpieczeństwie. Ważne jest to, aby Dziecko czuło, że może się do kogoś zwrócić z problemami, niezrozumiałymi emocjami, czy też wątpliwościami. W budowaniu relacji potrzebna jest regularność – godzina w tygodniu może bardzo wiele zmienić. Wspólne spędzanie czasu, wzmacnianie Dziecka czy rozmowy o emocjach i uczuciach pozwalają poczuć, że „Jestem ważny/ważna i potrzebny/potrzebna”. Zmiana nie przyjdzie od razu, a podczas pracy pojawi się wiele wątpliwości – jednak nie można zapominać tutaj o najważniejszym, czyli o celu.  

Twórcze zabawy plastyczne

Twórcze zabawy plastyczne to również doskonałe narzędzie wsparcia. Niezależnie od formy pozwalają wyrazić emocje, odreagować napięcie czy stres. Pochwały podczas i po pracy budują poczucie własnej wartości Podopiecznego lub Podopiecznej. Najważniejsze w tym jest zauważenie zaangażowania i uznanie go za sukces. Dodatkowym atutem metody jest to, że podczas zabaw, Dziecko może znaleźć swoją pasję i zauważyć, że ma talent.  

Karty emocji i praca nad przekonaniami Dziecka o samym sobie

Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z emocjami jest kluczowe dla Dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Przydatnym narzędziem są tutaj tak zwane karty emocji – proste obrazki przedstawiające emocje: radość, smutek, złość itp. Można je wykorzystać na początku współpracy, gdy Podopieczny czy podopieczna nie mówi otwarcie o swoich odczuciach. Wolontariusz_ka na każdym etapie może dopytywać o przyczynę nastroju Dziecka, a także pokazywać sposoby radzenia sobie z nim. Ważne tutaj jest podkreślenie, że każda emocja jest potrzebna i czegoś nas uczy. Karty emocji nie rozwiążą problemów, ale mogą stanowić punkt wyjścia. Zrozumienie własnych emocji ułatwia nawiązywanie przyjaźni, a także wyjaśnianie nieporozumień. 

Nauka z pomocą technik interaktywnych

Oprócz wzmacniania pewności siebie u Dziecka czy pomocy w ewentualnych trudnościach interpersonalnych, ważne jest, aby nie zapominać o trudnościach w nauce. Pomoc w nadrobieniu zaległości szkolnych nie może odbywać się w oceniającym, pełnym krytyki otoczeniu. Ważne, aby Wolontariusz_ka był wsparciem i szukał ciekawych sposobów na naukę z Dzieckiem. Interaktywne techniki pobudzają różne zmysły, rozwijają kreatywność i wyobraźnię a także umiejętności poznawcze. W przeciwieństwie do pasywnego słuchania, techniki interaktywne pobudzają i motywują Dziecko do samodzielnego zdobywania wiedzy.  

Podsumowanie

Chcąc jak najlepiej wspierać Dziecko w trudnościach, warto jest je obserwować i słuchać uważnie tego, co ma nam do powiedzenia. Jeśli zauważymy niepokojące sygnały, ważne jest zaopiekowanie Dziecka. 

 Aby wspierać Dziecko w trudnościach warto je obserwować i aktywnie słuchać komunikatów. W razie zauważenia niepokojących sygnałów najważniejsze jest włączenie się do aktywności Dziecka, aby czuło się ono zaopiekowane. W zależności od potrzeb można wykorzystywać wspomniane techniki, a regularna praca wraz z upływem czasu będzie przynosiła efekty – Podopieczny czy Podopieczna coraz częściej będzie chcieć przebywać z rówieśnikami, lepiej będzie radzić sobie ze stresem oraz w nauce.  

FAQ

Jak pomóc Dziecku, które nie ma przyjaciół w szkole? 

Dziecko w wieku wczesnoszkolnym stopniowo tworzy relacje. Ważna tutaj jest obserwacja i otwarta rozmowa o samopoczuciu i emocjach, które towarzyszą mu czy jej podczas przebywania z rówieśnikami. Ważnym elementem wsparcia jest rozwijanie kompetencji społecznych, np. poprzez karty emocji, odgrywanie scenek, czy zachęcanie do zabawy w bezpiecznym dla Dziecka środowisku. Dodatkowo kluczową rolę ma tutaj budowanie poczucia własnej wartości.   

Czy lęki szkolne są normalne? 

Lęki w mniejszym czy większym stopniu towarzyszą każdemu. Stają się jednak problemem, gdy zaburzają normalną aktywność, w przypadku Dzieci m.in. chodzenie do szkoły, przebywanie i zabawę z rówieśnikami. Wtedy konieczna jest interwencja osoby dorosłej.  

Jak budować relację z Dzieckiem w wieku wczesnoszkolnym? 

W budowaniu relacji z Dzieckiem w wieku wczesnoszkolnym najważniejsza jest regularność 
i akceptacja, a także aktywne słuchanie.  

Czy karty emocji są skuteczne?  

Tak, karty emocji mogą być skuteczne i wykorzystywane w różnorodny sposób. Dzieci często odczuwają różne emocje, ale wstydzą się bądź nie umieją o nich rozmawiać. Na początku rozmowy można pytać: 

Którą kartę byś dzisiaj wybrał/wybrała? 

Dają one punkt wyjścia do rozmów. Same karty nie rozwiązują problemów – są narzędziem. Potrzebne jest wsparcie, akceptacja i dłuższa rozmowa.  

To również Cię zainteresuje:

• Cztery podróże – jeden adres: Akademia Przyszłości
• Międzynarodowy Dzień Wolontariusza 2025
• Mały upominek, wielka moc
• Relacje z Inauguracji Akademii Przyszłości 2025