Koncentracja Dziecka w sporcie – 7 sprawdzonych sposobów na lepsze skupienie i rozwój

---

Podczas wydarzenia zorganizowanego w jednej ze szkół podstawowych, psychologowie sportu – Agata Jasińska i Michał Ciok – przeprowadzili warsztaty dla Dzieci trenujących różne dyscypliny. Tematem przewodnim była koncentracja w sporcie i jej znaczenie w procesie treningowym. Dzieci aktywnie uczestniczyły w zajęciach – opowiadały, co pomaga im się skupić, a co przeszkadza. Okazało się, że czynniki takie jak komentarze z trybun, fotografowanie czy nawet zbyt obfity posiłek przed zawodami mogą skutecznie wybić je z rytmu. Z tego artykułu dowiesz się, jak wspierać koncentrację i dobrostan młodych sportowców.  

Trening sportowy a wyzwania

Trening sportowy Dzieci i Młodzieży to nie tylko rozwój fizyczny i doskonalenie techniki sportowej, ale także kształtowanie odporności psychicznej. Nierozerwalnie wiąże się on z dużą inwestycją czasu, energii oraz środków finansowych. Bywa, że opiekunowie młodych zawodniczek i zawodników oczekują, iż każda minuta spędzona na boisku czy sali treningowej przełoży się na szybki postęp, dobre wyniki i satysfakcję Dziecka. Dobrze przy tym pamiętać, że zorganizowane zajęcia sportowe prowadzone pod okiem trenera lub trenerki bywają wymagające, bo ich realizacja pociąga za sobą zaangażowanie całego otoczenia.  

Zdarza się, że zachowania dorosłych – nawet te podejmowane w dobrej wierze – utrudniają Dzieciom rozwijanie pasji i osłabiają ich zdolność do koncentracji. Zamiast wspierać, powodują rozproszenie uwagi, obniżają radość z treningu i wywołują dodatkową presję. A to właśnie koncentracja – umiejętność skupienia się na zadaniu, mimo obecnych rozproszeń – stanowi fundament skutecznego uczenia się i czerpania satysfakcji ze sportu.  

Czym jest koncentracja Dziecka w sporcie i co na nią wpływa?

Koncentracja to umiejętność skupienia uwagi na tym, co w danym momencie najistotniejsze, przy jednoczesnym odrzucaniu bodźców rozpraszających. W sporcie oznacza to na przykład wsłuchiwanie się we wskazówki trenera czy uważne śledzenie piłki, nawet wtedy, gdy na trybunach wiele się dzieje.  

Na koncentrację wpływają:  

• Czynniki zewnętrzne – np. hałas, komentarze, fotografowanie, ruch na trybunach, temperatura.  
• Czynniki wewnętrzne – np.  myśli o czymś innym niż gra, stres, zmęczenie, głód lub przejedzenie.  

Badania Harwooda i Knighta (2015) wskazują, że styl wsparcia ze strony dorosłych – w tym sposób kibicowania, komunikowania oczekiwań oraz reagowania na błędy – może wzmacniać lub osłabiać zdolność dziecka do pozostania „tu i teraz”. Co więcej, konstruktywne wsparcie, pozbawione nadmiernej presji, sprzyja rozwojowi odporności psychicznej, poczucia kompetencji i wewnętrznej motywacji (Deci & Ryan, 2000). 

Co przeszkadza w skupieniu? – głos młodych sportowców  

Jak wygląda koncentracja Dziecka w sporcie – w praktyce? Podczas warsztatów z młodymi zawodnikami zapytaliśmy, co pomaga im się skupić, a co utrudnia koncentrację. Ich odpowiedzi pokazują, jak ogromny wpływ ma środowisko – zarówno opiekunowie, trenerzy, jak i osoby obecne podczas treningów i zawodów – na jakość sportowych doświadczeń Dzieci.  

Dzieci pracowały twórczo, z dużym zaangażowaniem – a efektami tej pracy są poniższe plakaty stworzone przez grupy: „Kiszone Kebaby” oraz „Drużyna Szynszyli Harry’ego Pottera”. 

Typowe przeszkody zebrane podczas warsztatów z Dziećmi:Komentarze z trybun – odwracają uwagę od wskazówek trenera.  

• Fotografowanie i filmowanie – może powodować napięcie i odwracać koncentrację.  
• Głośne i emocjonalne zachowania na widowni – utrudniają realizację zadań.  
• Brak uwagi ze strony bliskich – demotywuje.  
• Rozwiązane buty – drobiazg, który potrafi wybić z rytmu.  
• Zbyt obfity posiłek przed wysiłkiem – powoduje dyskomfort.  
• Rozmowy w trakcie gry – odciągają od ustalonej taktyki.  

Co wspiera koncentrację? – sprawdzone przez Dzieci

Podczas warsztatów uczestnicy wskazali konkretne sposoby, które rzeczywiście im pomagają:  

• Skupienie na bieżącym zadaniu – bycie „tu i teraz”.  
• Współpraca w drużynie – liczy się wspólny cel.  
• Systematyczne ćwiczenia – także poza regularnymi treningami.  
• Słuchanie wskazówek trenera – filtracja bodźców.  
• Dobra rozgrzewka – przygotowanie ciała i głowy do działania.  
• Pozytywne nastawienie – utrzymanie motywacji.  
• Odpowiednia dieta i nawodnienie – wsparcie dla energii i myślenia.  
• Samodzielne przygotowanie stroju i sprzętu – wspiera poczucie sprawczości. 

A co Ty możesz zrobić? Jak wspierać koncentrację i dobrostan młodych sportowców 

1. Bądź obecny i spokojny.  Sama obecność i życzliwe nastawienie dają Dziecku poczucie bezpieczeństwa. Unikaj nadmiernych komentarzy – wystarczy, że zobaczy, że jesteś.  
2. Minimalizuj rozproszenia. Ogranicz głośne reakcje i rozmowy w trakcie gry. Pomaga to zawodnikowi skupić się na tym, co dzieje się na boisku czy parkiecie.  
3. Chwal za wysiłek, nie tylko wynik. Dzięki temu Dziecko uczy się, że proces jest równie ważny jak rezultat, co obniża presję i wspiera motywację wewnętrzną.  
4. Wspieraj samodzielność. Pozwól młodemu sportowcowi przygotować swój strój czy sprzęt – buduje to poczucie odpowiedzialności i kontrolę nad sytuacją.  
5. Rozmawiaj o emocjach. Po treningu lub zawodach stwórz przestrzeń, by opowiedziało, jak się czuło. To pomaga uczyć się radzenia sobie z presją i porażkami.  
6. Współpracuj z trenerem. Spójny przekaz od wszystkich dorosłych ogranicza chaos i ułatwia koncentrację na zadaniach.  
7. Dbaj o podstawy fizyczne. Rozgrzewka, nawodnienie i lekki posiłek przed startem mają bezpośredni wpływ na jakość skupienia.

Podsumowanie – koncentracja jako fundament rozwoju

Koncentracja Dziecka w sporcie to umiejętność, którą można, a nawet trzeba wspierać i ćwiczyć. Wiele zależy od otoczenia – od trybun, przez szatnię, po dom. Obserwacje z warsztatów jasno pokazują, że proste działania, takie jak spokój, uwaga, spójny przekaz i docenianie wysiłku, realnie poprawiają zdolność skupienia. Środowisko wolne od nadmiernej presji i rozproszeń pozwala Dzieciom cieszyć się sportem, rozwijać swoje umiejętności i budować pewność siebie – a to wartości, które zostaną z nimi na całe życie.   

Tworzenie środowiska, w którym młody zawodnik czy zawodniczka może uczyć się koncentracji bez lęku przed oceną, jest kluczowe dla jego rozwoju sportowego i emocjonalnego. To właśnie dlatego analiza codziennych doświadczeń Dzieci – takich jak te zarejestrowane podczas warsztatów – jest tak cenna w praktyce trenerskiej i edukacyjnej.  

Dla ciekawych tematu – dodatkowe źródła i ćwiczenia

Koncentrację można rozwijać nie tylko na sali treningowej, ale też poprzez ćwiczenia i świadome budowanie nawyków w codziennym życiu. Dla osób, które chcą poszerzyć swoją wiedzę i poznać konkretne techniki, polecamy książki:  

1. Agnieszki Forzpańczyk Koncentracja. Skuteczny trening skupiania uwagi - praktyczny przewodnik po tym, jak uczyć się świadomego skupienia.  
2. Paulina Mechło i Katarzyna Selwant Trening Wygrywania - potężna dawka różnorodnych ćwiczeń.  

Dobrą propozycją jest także praktyczne ćwiczenie online – „Siatka koncentracji”, które w atrakcyjny sposób wspiera rozwój umiejętności skupienia. Można je bezpłatnie wypróbować tutaj: 👉 Siatka koncentracji – gra online. Ćwiczenie dostępne jest zarówno na komputerze, jak i w wersji mobilnej.  

Autorzy

To również Cię zainteresuje:

• Początek roku szkolnego – nowa szansa na zmianę
• Neuroplastyczność mózgu Dziecka: jak Twoja obecność kształtuje jego rozwój? 
• Wolontariat zdalny