Dlaczego Dziecko kłamie?  

---

– odpowiada Wolontariuszka Akademii Przyszłości, z zawodu psycholożka.

Zadajemy sobie pytania: dlaczego Dzieci kłamią, jak oduczyć Dziecko kłamać? W tekście, który odpowiada na te pytania, część wskazówek odnosi się do zachowania dorosłych. To my dajemy Dzieciom przykład.  „Wielu z nas nie zdaje sobie z tego sprawy, że kłamiemy dużo częściej niż nam się wydaje, zwłaszcza dlatego, że części taktownych wypowiedzi w ogóle nie traktujemy w kategoriach kłamstwa” – napisała w swoim tekście Joanna Rutkowska, psycholożka i wolontariuszka Akademii Przyszłości.

Żyjąc w społeczeństwie, musimy odnaleźć swoje miejsce na ziemi. Pierwszym tego etapem jest socjalizacja w rodzinie. Szczerość w kontaktach międzyludzkich jest bardzo ważna, dlatego uczymy tego Dzieci od najmłodszych lat. Często nastolatkowie, by nie wdawać się w niepotrzebne dyskusje z rodzicami, wolą powiedzieć to, co w ich ocenie dorośli chcieliby usłyszeć, koloryzując rzeczywistość. Bywa również i tak, że sami dorośli wolą nie znać prawdy, bo chcą uniknąć cierpienia i bólu z tym związanego. Czasami powiedzenie prawdy może być okrutne i brutalne. Niektórzy kłamią w celu wywarcia zamierzonego wrażenia na drugiej osobie. Przejaw grzeczności i bycia taktownym niejednokrotnie wymaga upiększania rzeczywistości, a czasem powiedzenia czegoś zupełnie nieprawdziwego. Wielu z nas nie zdaje sobie z tego sprawy, że kłamiemy dużo częściej niż nam się wydaje, zwłaszcza dlatego, że części taktownych wypowiedzi w ogóle nie traktujemy w kategoriach kłamstwa.     

Dziecko kłamie – wczesny etap rozwoju

Kłamstwo na wcześniejszym etapie rozwojowym jest wynikiem zagubienia się Dziecka w świecie zjawisk fantastycznych i rzeczywistych, a jest to spowodowane wpływem rozwijania się wyobraźni. Najmłodsi nie potrafią jeszcze dokonywać logicznego procesu myślowego, co za tym idzie niekiedy dorosłym może się wydawać, że różne wypowiedzi Dziecka są absurdalne i z pewnością stanowią kłamstwo.  

Kłamstwo u Dzieci szkolnych

Dzieci w wieku szkolnym bardzo często kłamią, aby uniknąć konsekwencji swoich zachowań. Uczniowie, gdy otrzymują złą ocenę, obawiają się reakcji Rodzica, jego poczucia rozczarowania i ewentualnych kar. Chcąc uniknąć utraty dotychczasowych przyjemności, Dziecko ukrywa złe stopnie przed rodzicem lub po prostu kłamie. To powoduje jedynie nasilenie problemów, ponieważ kłamstwo zaczyna rozchodzić się na inne sfery życia, a to z kolei przyczynia się do zaburzenia więzi i zaufania. W tej sytuacji Rodzice zwykle decydują się ukarać Dziecko, co zaś nie przekłada się na zmiany w jego zachowaniu ani na późniejsze decyzje. Najlepszym rozwiązaniem byłoby przeprowadzenie szczerej rozmowy oraz powiedzenie o swoich uczuciach, które spowodowała zaistniała sytuacja. Na wsparcie mówienia prawdy i budowanie relacji opartej na zaufaniu wpływa każda sytuacja, gdzie Dzieci mogą liczyć na pomoc dorosłych, kiedy im trudno, ale też każda, w której dajemy im szansę do realizacji wyzwań na miarę ich aktualnych możliwości.  

Jak oduczyć Dziecko kłamać?  

• Zamiast piętnować za kłamstwo powinno się chwalić za odwagę mówienia prawdy. W ten sposób Dziecko czerpie przyjemność z tego, że się do czegoś otwarcie przyznało. Poprzez chwalenie w większym stopniu wpływamy na drugiego człowieka niż każąc go. W przeciwnym razie wywołujemy jedynie strach, frustrację i obawy przed zepsuciem relacji z rodzicem.  

• Ważne jest również to, aby nigdy nie wciągać Dziecka w swoje kłamstwa, np. kiedy my unikamy kontaktów z kimś i każemy mówić Dziecku: ,,nie ma nas w domu”, nie chcąc iść do pracy, mówimy szefowi, że ,,jesteśmy chorzy”, kiedy nam coś nie smakuje na obiedzie rodzinnym, a mówimy, że ,,jest pyszne”, itp. To tylko nieliczne przykłady, które Dziecko lustruje później w swoim zachowaniu. Jak my możemy od Dziecka wymagać mówienia prawdy, skoro sami się z nią mijamy w codziennym życiu?   

Sposób Wolontariusza Akademii Przyszłości na to, co zrobić gdy Dziecko kłamie.

Co zrobić, jak Dziecko kłamie? Być dobrym przykładem

Jeśli chcemy, by Dziecko nie kłamało, to dotrzymujmy słowa. Nie obiecujmy czegoś, jeśli wiemy, że nie będziemy w stanie spełnić swojej obietnicy. Najgorsze, co może być, to dawać nadzieję i zawieść oczekiwania Dziecka, które sobie jeszcze niewystarczająco dobrze z tym radzi.  

Musimy również nauczyć się zawsze przyznawać do własnych błędów. Nie przerzucajmy na nikogo poczucia winy, tylko bierzmy odpowiedzialność za siebie i zawsze przepraszajmy za błędy. Powiedzenie ,,przepraszam” nie jest naszą słabością, lecz pokazaniem siły.  

Nie powinniśmy angażować Dzieci w sprawy dorosłych, które bezpośrednio ich nie dotyczą. Często nieświadomie nastolatkowie nadmiernie angażują się w życie opiekunów i w momencie trudności wolą sami kłamać, by chronić Rodzica.  

Starajmy się z góry zakładać, że Dziecko mówi prawdę. Puszczenie kłamstwa płazem jest mniejszym złem niż niesłuszne oskarżenie.  

Warto w ogóle zastanowić się, dlaczego Dziecko kłamie. Może jest to po części jego sposób na zwrócenie na siebie uwagi albo obawa przed zbyt surową karą lub ewentualnymi konsekwencjami.   

Co robić, gdy nastolatek kłamie?

Jak rozmawiac z nastolatkiem, ktory klamie? Jeśli jesteśmy pewni, że nastolatek nas okłamał, to należy w pierwszej kolejności panować nad własnymi emocjami, które mogą spowodować nasze nadmierne zdenerwowanie, agresję czy krzyki na Dziecko. Nie prowadzi to do rozwiązania problemu, a wręcz przeciwnie Dziecko zamknie się jeszcze bardziej i nie będzie chciało z nami rozmawiać. Najlepszym sposobem będzie uspokojenie się i szczera rozmowa. Nigdy nie ignorujmy kłamstw, bo to świadczy o przyzwoleniu na łatwe, a niekoniecznie dobre rozwiązywanie każdego problemu, bez ponoszenia konsekwencji.   

Kłamstwo Dziecka nie jest porażką wychowawczą. Nastolatkowie boją się rozczarować dorosłego i nie chcą prowadzić trudnych negocjacji, a przy tym denerwować najbliższych. Podczas kształtowania się charakteru i wiary w siebie jest to rodzaj obrony przed krytyką albo forma zwrócenia na siebie uwagi.  

Młodzież zwykle nie wierzy w tolerancję dorosłych, akceptację czy zrozumienie. Początkowo wyznawane przez nastolatka wartości kształtują się pod wpływem grupy rówieśniczej. Kłamstwem również jest ustawiczne zrzucanie winy na kogoś innego. Nastolatek dobrze wie, że już teraz w większym stopniu przejmuje odpowiedzialność za swoje czyny. Jeśli nie powie, że zrobił źle, ale powie, że to nie on, to jest większa szansa, że uniknie konsekwencji. To też jest powód do przeprowadzenia szczerej rozmowy, by Dziecko powiedziało, czemu kłamie. Dzięki temu dowiemy się, czy powodem jest nasza reakcja na przyznanie się do winy czy nieradzenie sobie z problemami, jakie w wyniku tego powstaną. Nie można nigdy kłamstwa ignorować, bo to by świadczyło o przyzwoleniu na stałe manipulowanie.  

Utrata zaufania do własnego Dziecka przyczynia się często do nadmiernej kontroli oraz licznych ograniczeń, z którymi młody człowiek próbuje bezskutecznie walczyć oraz się buntuje. Nastolatki kłamią z racji potrzeby zachowania swojej prywatności i chęci wyznaczenia nieprzekraczalnych granic dla rodzica. Etap dojrzewania jest niezwykle istotny dla całego procesu kształtowania się osobowości młodego człowieka, dlatego ważne jest to, by nastolatek podejmował swoje decyzje jak najbardziej świadomie. Bywa również, że nastolatki kłamią w sposób celowy, aby osiągnąć upragnione korzyści. Informują o sukcesach, których nie mają lub deklarują przyszłe zachowanie tylko po to, by wymóc na Rodzicach określone profity.    

Wpływ kłamstwa na relacje z bliskimi

Najpoważniejszymi konsekwencjami wynikającymi z mówienia nieprawdy przez Dzieci i młodzież są najczęściej problemy z zaufaniem Rodziców i Opiekunów. Rodzice decydują się na większe kontrolowanie Dziecka na niemal każdym kroku, co z kolei dodatkowo potęguje poczucie niesprawiedliwości i może skłaniać do kolejnych kłamstw. Gdy nastolatek uznawany jest za osobę niewiarygodną w środowisku rówieśniczym, zwykle dochodzi do konfliktów oraz do problemów z nawiązywaniem głębszych relacji.   

Jak karać Dziecko za kłamstwo? Nie karać!

Karanie za kłamstwo nie niesie za sobą pozytywnych następstw, gdyż nie rozwiązuje to przyczyny powstania problemu. Najlepszym wyjściem z sytuacji jest próba dojścia do porozumienia, opartego na wzajemnym szacunku. Nastolatek ma prawo do swoich poglądów, które nie zawsze pokrywają się z naszymi, ale należy wziąć je pod uwagę w czasie dialogu. Aby zbudować pozytywną relację ze swoim Dzieckiem, należy ufać mu i pokazać, że jesteśmy silnie zaangażowani w jego życie. Spędzanie ze sobą większej ilości czasu pozwala na bieżąco wyłapywać różne problemy i je wspólnie rozwiązywać. Sami powinniśmy być konsekwentni we wszystkim, co robimy oraz mówić zawsze prawdę.  

Gdy Dziecko, otrzymuje pełne i rzetelne informacje od Rodzica, nie jest krytykowane za brak wiedzy i ma silne poczucie, że może zwrócić się do niego z każdym pytaniem i każdym problemem, zdecydowanie rzadziej będzie uciekać się do kłamstwa w przypadku wystąpienia jakichkolwiek kłopotów.   

To również Cię zainteresuje:

• Strach ma wielkie oczy – jak pomóc Dziecku, które się boi 
• Jak budować poczucie własnej wartości u Dziecka? 
• Pocztówki ze świata marzeń